ขมิ้นอาจนำมาแปรรูปด้วยการทำแห้ง (dehydration) แล้วบดเป็นผง ใช้เป็นเครื่องเทศ (spice) และใช้เป็นวัตถุเจือปนอาหาร (food additive) เพื่อเป็นสารให้สี (coloring agent) และ วัตถุปรุงแต่งรสอาหาร (flavoring agent) ที่ได้จากธรรมชาติ ซึ่งให้ความปลอดภัยมากกว่าสีสังเคราะห์เป็นวัตถุดิบเพื่อการสกัด (extraction) เป็นcurcumin,oleoresin

สารสำคัญที่พบ รากและเหง้ามีน้ำมันหอมระเหย (essential oil) ได้แก่ ทูมีโรน (Tumerone) , zingerene bissboline, zingiberence, (+) - sabinene,alpha-phellandrene, curcumone, สารประกอบ เคอร์คูมิน (Curcumin) ที่มีคุณสมบัติเป็นสารแอนติออซิแดนท์ (antioxidant)

สรรพคุณใช้เป็นยาภายใน คือแก้ท้องอืด แก้ท้องร่วง แก้โรคกระเพาะ ขมิ้นชันมีฤทธิ์ในการขับลม ผลจากน้ำมันหอมระเหย มีฤทธิ์ในการต้านการเกิดแผลในกระเพาะอาหาร บรรเทา อาการปวดท้อง ท้องอืด แน่นจุดเสียดโดยกระตุ้นการหลั่ง mucin มาเคลือบกระเพาะ และยับยั้งการหลั่งน้ำย่อยชนิดต่าง ๆ มีฤทธิ์ในการลดการอักเสบโดยสาร Curcumin ที่มีคุณสมบัติเป็นสารแอนติออซิแดนท์ (antioxidant) (Cousin et.al., 2007) ขมิ้นชันจะไปออกฤทธิ์ต้านการอักเสบ ฤทธิ์ในการลดการบีบตัวของลำไส้ ฤทธิ์ในการคลายกล้ามเนื้อเรียบโดยออกฤทธิ์ต้าน acetylcholin, barium chloride และ serotonin ซึ่งช่วยบรรเทาอาการปวดเกร็งในผู้ป่วยโรคกระเพาะ ส่วนที่เป็นยาภายนอกได้แก่ ทาแก้ผื่นคัน โรคผิวหนังพุพอง ยารักษาชันนะตุและหนังศีรษะเป็นเม็ดผื่นคัน เหง้าของขมิ้นชันมีฤทธิ์ในการฆ่าเชื้อแบคทีเรีย คือจะไปยับยั้งสาเหตุการเกิดกรดเนื่องจาก Lactobacillu acidophilus และ L. planturum ฤทธิ์ฆ่าเชื้อรา สามารถยับยั้งสาเหตุการเกิดโรคกลากเกลื้อน และ มีฤทธิ์ในการขับน้ำดี โดยสาร curcumin และ p-tolylmethylcarbinol สามารถขับน้ำดีและกระตุ้นการสร้างน้ำดี นอกจากนี้ยังสามารถ ออกฤทธิ์แก้ปวดกระดูก ป้องกันกระดูกผุ แก้ตาลาย อาการหน้ามืด ป้องกันโรคไต เบาหวาน ลดคอเลสเตอรอล และ มีฤทธิ์เป็นยานอนหลับ (Anwarul et.al., 2005)